Cách nấu cao ban long

Chọn lấy sừng hươu hoặc nai, không kể là sừng tươi hay sừng rụng, đem ngâm ở giữa dòng nước chảy độ vài ngày đêm, rồi lấy bàn chải sắt chải thật sạch những chất bẩn đóng két ở những rãnh sừng. Kế đó đem rửa sạch và cưa ra từng khúc độ vài tấc, rồi chẻ ra từng miếng mỏng. Những chất ruột xốp ở trong sừng là chất tinh huyết, cao được nhiều là nhờ ở thứ đó không nên vứt bỏ phí. Đem thứ sừng đã chẻ đó để vào nồi đổ đầy nước và nấu. Khi nước cạn lại cho thêm nước nóng. Bên cạnh lò đặt một chiếc nồi nước nhỏ, để luôn luôn có nước nóng pha vào nồi cao.

Mỗi ngày đến múc lấy nước cao một lần và đổ sang một cái thùng chứa, thùng chứa để ở nơi thoáng gió, không nên đậy vung và phải luôn luôn đung cho nóng , nếu không làm như vậy sẽ bị biến chất sinh ra tanh hôi. Sau khi đã múc hết nước cao lần thứ nhất rồi lại múc nước nóng( ở nồi nước nhỏ đã chuẩn bị ở cạnh lò ) đổ vào nỗi cao cho đầy và nấu. Quá một ngày đêm nữa lại múc một lần nước cao thứ hai. Nên tùy theo mức lửa mạnh hay yếu, không cần tính số ngày và không nên lấy chất sừng tới lúc mềm là mức, là cần xem nước nấu đã hết chất nhờn thì thôi. Lúc đó đem dồn cả nước cao đã gạn được từ mấy lần trước cho vào chiếc nồi đất sạch để cô. Cô cho đến khi nào có sửi bọt đỏ thì nhấc ra ngay ( Nếu không thì sẽ cạn nồi và cao quanh nồi sẽ dính két lại và dẫn tới cháy khô ). Rồi lại đem nồi cao đó , đặt vào một cái nồi khác để cô cách thủy, nên lấy đũa cả luôn luôn luôn quấy xuống đáy nồi, để cao khỏi bị đông gây ra bén nồi. Nếu vào mùa đông thì cao cô hơi non một chút, về mùa hè nên cô hơi già một chút. Về mùa lạnh cao tuy hơi non một chút đã được coi là vừa mức. Như vậy đã được nhiều cao, mà lại khỏi làm cho cao bị quá già và hao cao.

 Cách thăm cao đã vừa mức hay chưa: Dùng chiếc đũa cả nhúng lấy một chút cao để thử.Nếu vừa mới ra khỏi lửa đã thấy chút cao trên đầu đũa đón váng lại, như vậy là vừa được.Khi cao đã thành rồi, trước hết hãy lấy lá chuối giải lên trên mâm và đổ cao lên trên lá, lấy đũa dàn ra cho đều, đừng để chỗ dày chỗ mỏng.Đợi khi cao đã đóng váng thì lấy bột sừng ( đã nấu ) tán nhỏ rây mịn rắc lên mặt mâm cao. Qua một đêm sau sẽ bóc lên và vứt bỏ lá chuối rồi cắt thành từng miếng vuông hoặc tròn độ chừng 1 lạng. Trước hết hãy hồng ở chỗ thoáng gió, rồi sau đem phơi ở chỗ nắng nhạt.Khi cao đã khô dần thì sẽ phơi ở chỗ nắng to cho khô cứng và vừa nước. Đoạn rồi xếp vào thùng kín, sẽ bảo đảm không bị mềm, bị chảy. Hoặc có người nói:Nấu cao phải cho thêm các loại Đương quý, Kỷ tử, Nhân sâm thì mới đúng là cao Ban Long. Đó là vì họ chưa thấy trong sách đã nói: " Con hươu đến 60 tuổi thì dưới sừng sẽ nảy sinh ra quỳnh ngọc ". Hươu thuần dương là Rồng, cho nên gọi là " Ban long ". Tôi thường chỉ nấu đơn thuần cao sừng, rồi sẽ tùy theo chứng trạnh của từng bệnh nhân để cho thử thuốc kết hợp thích đáng. Bởi vì thứ cao này tuy căn bản là thuốc bổ âm, lại có thể bổ dương, không nên nấu lẫn với các thứ khác.

 Phương pháp nấu cao ở thời cổ thường đun bằng củi dâu, nhưng sức lửa mạnh quá. Riêng tôi, chỉ có khi nào cao đã gần thành, chuyển sang nấu cách thủy thì mới dùng củi dâu để đun. Nhân sâm là thứ thuốc đại bổ nguyên khí.Nhục quế là loại đại bổ chân hỏa. Trong các phương thuốc thường trọng dụng các vị đó.Thực là một thứ thuốc hồi sinh bồi đắp hư tổn rất quý. Song hai thứ đó là loại thuốc quý báu trong hàng ngũ thảo mộc. Người thầy thuốc giữ trách nhiệm bảo vệ tính mệnh cho bệnh nhân, lấy việc cứu sống người làm phận sự của mình. Nếu gặp phải gia đình nghèo khó, khi yêu cầu cần thiết phải dùng Sâm, Quế, nhưng không đủ sức lo thì biết lấy gì để chạy chữa. Chẳng lẽ lại nỡ lòng ngồi khoanh tay chờ chết hay sao! Vì vậy tôi hết lòng lo lắng, nghĩ ra được một phương hay: Đem chế hai vị đó , làm cho sức thuốc tập trung trở nên có sức mạnh, để cứu giúp cho người nghèo túng, thường thường thu được công hiệu tốt. Tuy nó chỉ là những cái tên mượn thôi, nhưng với tấm lòng vì người, với ý nghĩ vẹn tròn, tôi cũng không phải thẹn với việc làm của mình.